مهارت نه گفتن

نقش مهارت نه گفتن در موفقیت استیو جابز چقدر بوده است؟ آیا واقعا نه گفتن همینقدر که گفته می‌شود مهم است.  اصلا چرا باید نه بگوییم ؟

دارن هاردی مدیر مجله موفقیت آمریکا، در مصاحبه‌ای با استیو جابز از او پرسید: از میان همه دستاوردهایی که به دست آورده‌اید به کدام‌یک بیشتر از همه افتخار می‌کنید؟

فکر می‌کنید پاسخ استیو جابز به این پرسش چه بود؟

او گفت: با وجود تمام کارهایی که تابه‌حال کرده‌ایم من به کارهایی که نکرده‌ایم و نمی‌کنیم بیشتر افتخار می‌کنم.

استیو جابز گفت:” آنچه موفقیت شما را تعیین می‌کند، چیزهایی است که به آن‌ها نه می‌گویید.”

من به خیلی از کارهایی که نکرده‌ام به اندازه کارهایی که کرده‌ام، افتخار می‌کنم. نوآوری یعنی نه گفتن به هزار چیز.

استیو جابز

در زندگی همه ما موارد زیادی پیش می‌آید که لازم است نه بگوییم.

نه گفتن نه‌تنها حق طبیعی و بدیهی ماست بلکه در بسیاری موارد می‌تواند نقش پررنگی در موفقیت ما داشته باشد.

مهارت نه گفتن مهارت مهمی است که معمولاً کمتر با آن آشنا هستیم و کمتر می‌توانیم از آن به‌درستی و همیشه استفاده کنیم.

این در حالی است که درصورتی‌که بتوانیم به این مهارت مسلط شویم و به‌موقع نه بگوییم شاید سریع‌تر و بیشتر پله‌های موفقیت را طی کنیم.

داستانی از ریچارد برانسون درباره نه گفتن نقل می‌شود.

شخصی متوجه شد که ریچارد برانسون با دارن هاردی دوست است.

بنابراین از دارن هاردی خواست که از ارتباطش استفاده کند و از برانسون بخواهد که در همایش آن‌ها سخنرانی کند. و درازای یک ساعت سخنرانی ۱۰۰ هزار دلار دستمزد بگیرد.

با دفتر برانسون تماس گرفتند. پاسخ او منفی بود. درخواست‌کنندگان تعجب کردند.

گفتند به او بگویید که ما حاضریم ۲۵۰ هزار دلار بپردازیم. دوباره تماس گرفتند و باز هم پاسخ منفی بود.

آن‌ها می‌خواستند بدانند چه راهی برای راضی کردن برانسون هست.

پیشنهاد تازه این بود که به او ۵۰۰ هزار دلار دستمزد بدهند و با یک جت شخصی را به همایش ببرند و در عرض یک ساعت به محل زندگی‌اش برگردانند.

با دفتر برانسون تماس گرفتند. باز هم جواب رد داد.

درخواست‌کنندگان گفتند هر مبلغی که برانسون بخواهد پرداخت می‌کنند تا برایشان سخنرانی کند.

دستیار برانسون در جواب به آن‌ها چه گفت: ریچارد فعلاً روی سه کار مهم تمرکز کرده است و به ما اجازه می‌دهد که فقط کارهایی را در تقویم کاری‌اش بگنجانیم که مربوط و در راستای آن سه هدف باشد. سخنرانی حتی با بالاترین دستمزد جزو آن‌ها نیست.

نکته اصلی این است که او به چندین فرصت بزرگ نه می‌گفت چون روی اولویت‌های خودش تمرکز کامل کرده بود.

به‌این‌ترتیب نه گفتن می‌تواند نردبانی برای موفقیت باشد.

اما از جانبی در مذاکره‌ها هم قطعاً نیاز به داشتن مهارت نه گفتن داریم. نه گفتن بخش مهمی از هر گفتگو یا مذاکره را به خود اختصاص می‌دهد.

همه تکنیک‌های مذاکره و مواردی که تحت عنوان اصول و فنون مذاکره و یا حتی قواعدی که برای متقاعدسازی یاد می‌گیریم برای گرفتن بله از طرف مقابل است.

تکنیک‌های متقاعدسازی را یاد می‌گیریم تا بتوانیم از مخاطب خود بله بگیریم. اما باید به یاد داشته باشیم که مخاطب و طرف مقابل هم بر همین اساس عمل می‌کند.

به همین دلیل بله گرفتن و رسیدن به جواب مثبت فقط یک بخش از مذاکره است و بخش مهم دیگر توانایی نه گفتن است.

برای تسلط به مذاکره باید بتوانیم به‌درستی نه بگوییم.

مشکل شایع در بین همه

نه گفتن و یا درست‌تر بگوییم، ناتوانی در نه گفتن مشکل شایعی است. در همه جهان بسیاری از افراد از این ناتوانی رنج می‌برند و دوست دارند بتوانند این مشکل را برطرف کنند.

اما از طرف دیگر در کشور ما ایران و فرهنگ خاص ما این مشکل بیشتر و پررنگ‌تر است. چراکه در فرهنگ ما ارتباطات اجتماعی و حفظ رابطه ارزش بیشتری دارد و با داشتن فرهنگ‌های خاص خود که در هیچ جای دنیا وجود ندارد مثل تعارف کردن و … در این زمینه هم پرچم‌دار هستیم.

جالب و شاید عجیب باشد که ناتوانی در نه گفتن، نه‌تنها در میان مردم عادی که حتی در بین افراد شناخته‌شده‌تر مثل هنرمندان و حتی دانشمندان و.. هم وجود دارد.

بنابراین می‌توانیم به‌سادگی پی ببریم که این مشکل یعنی ناتوانی در نه گفتن چقدر شایع است و چقدر نیاز به کار بیشتر دارد.

چرا باید نه بگوییم؟

با توجه به توضیحات بالا احتمالا کاملا مشخص است که چرا باید بتوانیم نه بگوییم و از این توانایی استفاده کنیم.

چرا نمی‌توانیم نه بگوییم؟

دلیل اصلی آن می‌تواند تاییدطلبی و خجولی باشد. شاید هم به دلیل ترس از دست دادن دیگران است که نمی‌توانیم نه بگوییم.

اگرچه نمی‌توان برای این موضوع به سادگی نتیجه‌گیری کرد و ریشه ناتوانی در نه گفتن می‌تواند به عوامل زیادی بستگی داشته باشد.

می‌توان دو دلیل زیر را برای این‌ سوال در نظر گرفت که چرا معمولا تمایلی به نه گفتن نداریم یا بهتر است بگوییم نه گفتن برایمان دشوار است؟

• دلایل درونی : ما در فرهنگی بزرگ شده ایم که احترام، کمک و یاری رسانی، همدلی، دست گیری، سکوت در برابر بزرگتر و دفاع نکردن از حق خود و … ارزش به حساب می آیند. از کودکی یاد گرفته ایم که چنین کنیم و حالا اگر بخواهیم مخالف این آموزه ها رفتار کنیم وجدانمان ناراحت می شود.
• رفتار فرد مقابل:اگر فردی که از ما تقاضایی دارد آشنا باشد یا بعدها کارمان پیش او گیر باشد، نه گفتن برای ما ایجاد دردسر خواهد کرد. گاهی ترس از طرد شدن توسط دیگران یا دوستان نیز نه گفتن را دشوار می کند. این موضوع خصوصا در نوجوانان و جوانان بسیار شایع است تا جایی که در برخی از موارد به سلامت خود آسیب می زنند.