معذرت خواهی به روشهای مختلفی ممکن است. اما اگر بخواهیم از بهترین روش معذرت خواهی استفاده کنیم باید چند قسمت را حتما در معذرت خواهی خود در نظر بگیریم.

قبول مسئولیت و عذرخواهی

اولین بخش در معذرت‌خواهی این است که مسئولیت اتفاق افتاده را به عهده بگیریم. اگر واقعاً در این مورد ما دچار اشتباه شده‌ایم مسئولیت آن را بپذیریم و آن را به زبان بیاوریم.

دقت کنید که فقط پذیرش مسئولیت و یا فقط به زبان آوردن کافی نیست. ما باید هم در درون خود مسئولیت این اشتباه را بپذیریم و هم این مسئولیت‌پذیری را به زبان بیاوریم.

تقصیر من بود که این اتفاق افتاد. من اشتباه کردم. قبول دارم که مقصر هستم. اشتباه از من بود.

این جملات یا جملات مشابه می‌توانند برای قبول مسئولیت به کار برده شوند. دقت کنیم که صرف کلمات به کاربرده شده مهم نیستند بلکه لحن بیان آن‌ها هم مهم است. ما می‌توانیم جمله “تقصیر من بود که این اتفاق افتاد” و یا هریک از جملات دیگر فوق را به شکلی به زبان بیاوریم که معنای دقیقاً برعکس داشته باشد. بنابراین به لحنی که استفاده می‌کنیم هم دقت کنیم. باید احساس درونی خودمان، کلماتی که به کار می‌بریم و لحن ما به‌طور کامل نشان‌دهنده قبول مسئولیت توسط ما باشند.

قبول مسئولیت به معنی عذرخواهی نیست. ما باید برای اتفاق افتاده که مسئولیت آن را به عهده گرفته‌ایم عذرخواهی کنیم. گاهی اوقات گمان می‌کنیم همین‌که می‌گوییم تقصیر من بود به معنی عذرخواهی کردن است. اصلاً این‌طور نیست. باید کاملاً واضح عذرخواهی کنیم.

بابت این قضیه معذرت می‌خوام. من را ببخش. عذرخواهی می‌کنم.

جملات فوق یا مشابه آن‌ها می‌توانند برای عذرخواهی استفاده شوند. بار دیگر تأکید می‌کنیم که گاهی ما فراموش می‌کنیم که دقیقاً کلمه ببخشید یا معادل آن را به کار ببریم. عذرخواهی اگرچه به‌تنهایی اصلاً کافی نیست اما شرط لازم است. یادمان باشد ما در حال بیان جملاتی برای عذرخواهی کردن از اشتباهی که مرتکب شده‌ایم هستیم. بنابراین نمی‌توانیم خود عبارت عذرخواهی را از جملاتمان حذف کنیم.

ابراز پشیمانی و قبول مجازات

قبول مسئولیت و عذرخواهی به‌تنهایی نمی‌تواند فرایند معذرت‌خواهی را کامل کند. ما باید اعلام کنیم که از اتفاق افتاده پشیمان هستیم. بدون اعلام پشیمانی عملاً عذرخواهی ما هیچ سودی نخواهد داشت. به یاد داشته باشید که طرف مقابل شما از اتفاق افتاده بسیار ناراحت است. این اتفاق برای او به معنی بی‌ارزشی و بی‌توجهی بوده است. با اتفاق افتاده و اشتباه شما احساس او دچار ضربه شده و شما باید با ابراز پشیمانی این آسیب به احساس او را جبران کنید. این‌که من بابت کاری عذرخواهی کنم اما پشیمان نباشم به معنی این است که احتمال این‌که مجدداً آن کار را انجام دهم وجود دارد. اگر رابطه برای شما آن‌قدر اهمیت دارد که می‌خواهید این اشتباه کمترین تأثیر را بر روی آن داشته باشد ابراز پشیمانی از آن بسیار مهم است. پس از ابراز پشیمانی باید متذکر شوید که حاضرید بابت این اشتباه مجازات شوید. سرنوشت شما و رابطه شما در حال حاضر در دست اوست و او باید تصمیم بگیرد. به‌هرحال این حق اوست که شما به خاطر اشتباهی که مرتکب شده‌اید مجازات شوید. شما باعث لطمه به روحیه و عزت‌نفس او شده‌اید و حالا باید با مجازات خود آن را جبران کنید. بنابراین بهتر است که خودتان به این امر اعتراف کنید. بهتر است که شما اعلام کنید که حاضر هستید که مجازات شوید و هرچه را که او در نظر بگیرد می‌پذیرید.

معمولاً به این شکل احتمال این‌که مجازات کمتری برای شما در نظر گرفته شود و یا بخشیده شوید بیشتر است.

حتی در مواردی که اشتباه شما خیلی بزرگ بوده است می‌توانید خودتان یک مجازات خیلی بزرگ در نظر گرفته و پیشنهاد کنید.

به نظر من مجازات این اشتباه من این است که …

در چنین مواردی عموماً طرف مقابل آن را نخواهد پذیرفت زیرا معتقد است که این مجازات برای شما غیرمنصفانه است. در این زمان ناخودآگاه و بدون این‌که خودش بخواهد او طرف شما را گرفته است و بنابراین ادامه کار بیشتر به نفع شما خواهد بود. زیرا درزمانی که سعی دارد شما را از مجازات در نظر گرفته منصرف کند در ذهن خود این عقیده را خواهد داشت که اشتباه شما آن‌قدرها هم بزرگ نبوده است و ازآنجاکه ذهن ما تلاش می‌کند رفتارهای دوگانه نشان ندهد در ادامه برای هماهنگی با این تصمیم شما را خواهد بخشید.

عدم تکرار

تا اینجا بخش مهمی از فرایند را طی کرده‌ایم. اما حتی اگر طرف مقابل شما همه حرف‌های شما را تاکنون پذیرفته باشد همچنان نگران این خواهد بود که شما این اشتباه را تکرار کنید. به او اطمینان دهید که این کار را تکرار نخواهید کرد. به این شکل نگرانی او را برطرف می‌کنید. از طرف دیگر اگر او باور کند که این رفتار تکرار نخواهد شد احتمال این‌که ترجیح دهد این مورد را فراموش کند و رابطه خود را با شما حفظ کند زیاد خواهد بود. اما فراموش نکنید که شما باید واقعاً سعی کنید که این اشتباه دیگر تکرار نشود. در غیر این‌صورت اگر طرف مقابل شما به یاد داشته باشد که شما بعد از هر عذرخواهی مجدداً اشتباهی را تکرار می‌کنید دیگر هرگز این حرف شما را باور نخواهد کرد و قطعاً شما را نخواهد بخشید.

توضیح

تا اینجا معذرت‌خواهی را کامل کرده‌اید. اما اگر می‌خواهید اطمینان بیشتری حاصل کنید و رابطه خود را ایمن‌تر کنید می‌توانید از این بخش هم استفاده کنید.

بعد از موارد فوق برای بیشتر کردن اثر کلام خود توضیح دهید که چرا این اتفاق افتاد. جملاتی مثل اصلاً نفهمیدم چرا این اتفاق افتاد یا راستش اصلاً فکرم درست کار نمی‌کرد و مشابه آن‌ها بدترین دلایل برای توضیح اتفاق افتاده هستند.

بهترین کار این است که دلیل این اتفاق را ضعفی در خودتان در آن لحظه عنوان کنید. مثلاً ترسیدم که اگر راستش را بگویم از من بدت بیاید.

ترسیدم که اگر این کار را نکنم دچار فلان مشکل شوم

و یا جملات مشابه.

به این شکل رفتار شما ناشی از یک ضعف در شما دیده می‌شود و نه بر مبنای تمایل به آسیب رساندن به طرف مقابل. از طرفی دیگر وقتی شما به ضعف خود اشاره می‌کنید یک حالت موازنه ایجاد می‌شود. ازیک‌طرف رفتار شما باعث ایجاد رنجش و کاهش حس خوب طرف مقال شده‌اید از طرفی حال با اظهار ضعف خود غرور او را به او باز می‌گرداند. به این شکل احساس ضعف و ناراحتی او تا حدودی برطرف شده و شرایط به حال طبیعی‌تری برمی‌گردد.

انکار منفعت و لذت

بالاخره در پایان اگر می‌خواهید که عذرخواهی شما به بهترین شکل ممکن انجام شود و رابطه شما به بهترین وضعیت‌ترمیم شود این بخش را هم انجام دهید.

چنان‌که گفتیم برای ارتقا کیفیت رابطه باید موازنه صورت گیرد. اگر شما از اشتباهی که مرتکب شده‌اید دچار لذت یا منفعتی شده باشید این موازنه به هم خورده است و بخشیدن شما سخت‌تر می‌شود. بهتر است که حتماً تأکید کنید که از این اشتباه هیچ منفعت و لذتی نصیب شما نشده است.

به خاطر این کار احساس گناه شدید داشتم و اصلاً نتوانستم از شرایط لذت ببرم

نگرانی و فکر به تو تمام مدت باعث شد که حواسم به هیچ‌چیز نباشد

وقتی‌که شما اعلام می‌کنید که از این اشتباه هیچ سود و لذتی نبرده‌اید حس موازنه بیشتر به وجود می‌آید.